Sami grauturinn í sömu skálinni.

Þetta er mikið notað orðatiltæki er fólk sýnir vantrú á einhverju,og ekki sýst er pólitík á í hlut. Rakst á þessa skemmtilegu sögu af Atla Graut sem er einn af forfeðrum Austfirðinga.

Frá Atla graut, eða Graut-Atla eins og hann er oftast kallaður, er sagt í Landnámabók. Þar kemur fram að bræðurnir Ketill og Graut-Atli, synir Þóris þiðranda, hafi farið úr Veradal í Noregi til Íslands og numið land í Fljótsdal. „Graut-Atli nam ina eystri strönd Lagarfljóts allt á milli Giljár og Vallaness fyrir vestan Öxnalæk.“

Í Landnámu eru þeir bræður taldir meðal stærstu eða göfugustu landnámsmanna í Austfirðingafjórðungi. Giskað hefur verið á að með upptalningu göfugustu landnámsmanna sé átt við að þeir hafi verið forfeður goðorðsmannaætta Íslendinga. Þó er ekki hægt að rekja ættir goðorðsmanna í karllegg til Atla heldur til Ketils bróður hans. Karlleggur skiptir hér meira máli en kvenleggur vegna þess að karlar einir gátu orðið goðar.

Þá er Atli grautur nefndur í upphafi Droplaugarsona sögu, og segir þar að bræðurnir hafi fyrst átt bú saman á Húsastöðum í Skriðdal. Síðan hafi þeir selt það og keypt land í Fljótsdal, Atli „fyrir austan fljótið upp frá Hallormsstöðum, er nú heitir í Atlavík, og bjó þar til elli. En nú eru þar sauðhúsatóftir.“ Í Þorsteins sögu hvíta kemur líka fram að Atli hafi búið í Atlavík og þar sögð vera sauðhús.

Til er afar rækileg könnun hjónanna Haraldar Matthíassonar og Kristínar Ólafsdóttur á því hvernig frásagnir af landnámsmönnum koma heim við staðhætti. Haraldur segir að frásögnin af landnámi Atla sé nákvæm og örnefnin Gilsá, Vallanes og Uxalækur* enn alþekkt. Í Atlavík segir Haraldur vera allmiklar rústir.
Meðal fræðimanna er mikill ágreiningur um hvort þessar frásagnir sanni að menn eins og Atli hafi verið til í raun og veru. Þórhallur Vilmundarson prófessor emeritus hefur sett fram svokallaða náttúrunafnakenningu, að nöfn landnámsmanna séu iðulega búin til eftir örnefnum, gagnstætt því sem haldið er fram í Landnámu. Samkvæmt því ætti nafn Atla að vera dregið af örnefninu Atlavík, hvernig sem það kann að vera til komið. Á hinn bóginn er engan veginn útilokað að sagnir af landnámsmanninum Atla hafi varðveist uns þær voru skrifaðar niður í upphaflegri gerð Landnámu, um tveimur öldum eftir daga hans.

Í fornsögum eru raktar ættir frá Atla til mikils háttar manna. Sonur Atla hét Þórir, dóttir Þóris Ásvör, móðir Brodd-Helga á Hofi í Vopnafirði. Sonur Helga var Bjarni, faðir Yngvildar sem var móðir Guðríðar, móður Jóreiðar, móður Ara fróða. Miklar líkur eru á að Ari hafi komið að því verki að safna um landnámsmenn sögnum sem urðu síðar að þeirri Landnámabók sem við eigum varðveitta. Að minnsta kosti var örugglega byrjað á því verki á ævidögum Ara. Við getum því sagt að höfundar Frum-Landnámu hafi verið í áttunda ættlið frá Graut-Atla.

Engar sögur fara af því hvers vegna Atli var kenndur við graut. En víða kemur fram í sögum að ekki þurfti alltaf mikið tilefni til að menn fengju viðurnefni. Lesendur geta sjálfir spreytt sig á að geta sér til um ástæðu þess að Atli fékk viðurnefni sitt.

                                                               Jobbi